In het nummer ‘If it takes a lifetime’ van Jason Isbell zit een prachtige zin: “And I thought that I was running to but I was running from”.
Ik heb die zin altijd opgevat als dat je bij het maken van keuzes vóór iets moet kiezen en niet alleen tegen iets anders. Als je niet tevreden bent in je werk, maak dan keuzes die je helpen naar wat je wel blij maakt. Als je stopt met je baan zonder dat te weten, is de kans levensgroot dat je in een volgende baan precies tegen hetzelfde aanloopt. Relaties: geldt hetzelfde voor. Dat het ff niet lekker loopt kan zijn, maar de oplossing kan zomaar binnen je relatie liggen. Zonde als je daar achter komt als je net gescheiden bent.
Dat verschil tussen voor of tegen iets kiezen zie ik ook terug in de kabinetsformatie. Eigenlijk zijn alle formerende partijen vooral tegen iets. Ze zijn allemaal ergens bang voor. De PVV is bang voor asielzoekers en de NPO. De VVD is ook bang voor asielzoekers en voor nieuwe verkiezingen. De BBB is bang voor het verlies van een onhoudbare voedselindustrie en voor alles wat ‘niet gewoon normaal’ is. En de NSC leek even de uitzondering op de regel maar heeft zich de laatste maanden aangepast met als dieptepunt het (later verwijderde) bericht op X waarin gesuggereerd werd dat de EU de vrijmarkten op Koningsdag zou willen afpakken. De NSC is trouwens ook erg bang voor transgenders.
Wat de partijen dus gemeen hebben is de diepe angst dat er mensen (de EU, migranten, moslims, transgenders, klimaatdrammers, WOKE!) zijn die dingen willen afpakken. Banen, huizen, je gasfornuis, je auto, je BBQ, Zwarte Piet en dat je kan zeggen wat je denkt.
En toch duurt de formatie al best lang. En dat komt denk ik doordat er toch een moment komt dat je ergens vóór moet zijn. Dat is het moment dat échte keuzes gemaakt moeten worden. En daar is niet zo goed over nagedacht, zo lijkt het. En dat is ook moeilijk en een beetje eng, want uitspreken waar je voor bent, zegt misschien wel meer over je dan waar je tegen bent.
Het tragische is, dat de oppositie meegaat in dit richtingloze spel. Ook zij komen niet veel verder dan benadrukken waar we bang voor moeten zijn. Klimaatrampen, maar vooral voor Wilders. Af en toe probeert iemand het wel, maar toch ligt te vaak de nadruk op: als Wilders aan de macht komt zijn we reddeloos verloren, of in ieder geval een eind op weg. Populisme tegen populisten, zoiets.
En ik snap het: het ís ook een gevaarlijk punt waar we staan. Democratische waarden staan onder druk en het feit dat het eerbiedigen van de rechtsstaat onderwerp van de onderhandelingen is geweest, geeft aan dat diezelfde rechtsstaat niet vanzelfsprekend is. Maar met alleen een tegengeluid kom je er niet.
Het wachten is op een politicus of partij die een heldere visie weet over te brengen. Die richting geeft op een respectvolle manier, met de nuances die bij de ingewikkelde problemen van nu horen. Dán neem je de kiezer serieus, ook die kiezer die niet op je stemt.