Doe normaal. Dat is het kernachtige advies van de commissie van Rijn, die het grensoverschrijdend gedrag binnen de publieke omroep heeft onderzocht. Uit het onderzoek blijkt dat 75% van de medewerkers het afgelopen jaar te maken heeft gehad met grensoverschrijdend gedrag. Een bizar hoog percentage, waarop de reactie inderdaad heel goed “Doe normaal!” kan zijn.
Ik heb niet zoveel met normaal. En niet alleen omdat ik er vroeger een hekel aan had om dat van ouders of leerkracht te horen, maar vooral omdat er iets betuttelends en beperkends vanuit gaat.
Normaal betekent dat er ook een niet normaal is. En wat normaal is, wordt bepaald door degene die de norm stelt. En dat is een machtige positie, zoals antropoloog Jitske Kramer probeert uit te leggen op radio 1. Zij haalt Caroline van der Plas als voorbeeld aan, die haar normaal zijn tot Unique Selling point heeft verheven. En daardoor alles wat niet normaal is kan negeren of wegzetten. Zoals Jitske zelf ondervond, getuige de reactie van Van der Plas.
Bovendien is ‘normaal’ een rekbaar begrip, dat voor veel te veel interpretaties vatbaar is. Kijk maar weer naar Van der Plas en haar BBB: toen de klimaatprotestanten van Extinction Rebellion de A12 een keer te vaak blokkeerden kwamen ze met het voorstel om die organisatie als terroristisch aan te merken, zodat er ‘keihard’ opgetreden kon worden. Toen vorige week de FDF-voorman verkapte dreigementen uitte tegen o.a. minister Adema, hulden Van der Plas en co zich in stilzwijgen. Kennelijk is het ene normaal het andere niet.
Het normaal staat in de weg van verandering. En dat helpt ons niet verder. Niet dat iedere verandering per definitie goed is, maar verandering tegengaan door vast te houden aan wat ‘normaal’ is kansloos. Net zoals het ooit volkomen normaal was om te roken in de trein, kinderen een ‘corrigerende tik’ te geven of dat vrouwen als huwelijkscadeau een ontslagbrief kregen, wordt het grensoverschrijdende gedrag dat de commissie van Rijn schetst juist al zo lang als normaal gezien.
“Doe vooral niet normaal” was misschien een beter advies geweest.