Als ik vroeger ruzie had -meestal met m’n broer- verliep dat meestal volgens het “oog-om-oog-stramien”. Als de één duwde, duwde de ander terug. Zei hij “eikel”, riep ik “sukkel” terug. (We hebben nog jaren zo de telefoon opgenomen:”hee eikel” “hee sukkel, alles goed?”)
In films zie je ook regelmatig scenes waarbij een stelletje ruzie heeft en (bijvoorbeeld) de vrouw roept :”ik maak het uit!”, waarop de man roept dat dat niet kan omdat híj het al uitmaakt. Of de klassieke kantoorscene, waar een werknemer ruzie heeft met z’n baas. Als die roept “je bent ontslagen!” reageert de werknemer met “kan niet want ik neem ontslag!”. Zelfde principe. Wat jij mij aandoet, doe ik jou net zo hard aan.
De laatste weken gaat het vaak over jihadisten. Mensen uit Nederland die in Syrië of Irak voor de IS willen gaan strijden. Hiermee wijzen ze onze democratische rechtsstaat af. De regering komt met een plan van aanpak en wil, zonder tussenkomst van de rechter, terugkerende jihad-terroristen hun Nederlands paspoort afnemen.
Oftewel: “ik wijs jullie af!” “Dan wijzen wij jou lekker ook af!”
Niet echt een heel constructieve manier om het probleem aan te pakken. Los van de vraag of dit plan niet de rechtsstaat onderuithaalt die je wilt beschermen.
In een artikel voor de Correspondent bepleit Femke Halsema dat als je
Jihadisten wilt bestrijden, je ze eerst moet begrijpen. Wat maakt dat mensen die zijn opgegroeid in Nederland en naar verluid in veel gevallen een goede opleiding hebben genoten, ervoor kiezen om in een ver land een club te steunen die iedereen de kop afhakt die het niet met ze eens is? Waar komt die afwijzing van onze democratie, onze normen en waarden vandaan? Waarom haten zij ons?
Door hen het afnemen van hun Nederlanderschap in het vooruitzicht te stellen worden ze bevestigd in hun afwijzing en worden de stellingen alleen maar meer betrokken. Het stellen van een vraag (waarom?) zou een eerste stap zijn om het ontstane patroon te doorbreken.
Ik moet denken aan een interview met een ex-KKK leider. De lokale Klan had problemen met een dominee. Alles werd in het werk gesteld om de man weg te jagen. De man liet zich niet betrekken in een strijd die niet de zijne was, duwde als het ware niet terug. En heeft uiteindelijk op eigen wijze de strijd gewonnen.
De parallel met mediation is snel gelegd: vaak is er een soort patroon aanwezig van wederzijds duwen, afwijzen. Er is dus maar één partij nodig die stopt met duwen om dat patroon te doorbreken en een begin van een oplossing te creëren.
Ik kan mensen helpen het patroon te herkennen, vragen te stellen en te stoppen met duwen.